Als we het hebben over duurzaam energie opwekken, dan denken we vaak als eerste aan zonnepanelen, die elektrische energie leveren. Zonnepanelen zijn inmiddels rendabel en ingeburgerd. Maar …. gemiddeld gebruikt een huishouden drie keer zoveel energie aan warmte dan aan elektriciteit. Het duurzaam opwekken van warmte is echter heel wat lastiger (en duurder), zeker bij bestaande bouw. Dan komt al snel de warmtepomp om de hoek kijken.

Warmtepompen

Er zijn meerdere soorten warmtepompen voor verschillende situaties. Voor individuele (bestaande) woningen komt een lucht-water warmtepomp het meest in aanmerking maar die kent wel diverse nadelen: een forse buitenunit met een grote ventilator, die geluid produceert. Aan dat laatste worden weliswaar normen gesteld, maar toch.

Op internet is heel veel uitleg te vinden over de werking van een warmtepomp. Belangrijk daarbij is te weten:

  • dat er altijd een bron moet zijn die zijn warmte afstaat aan een koudemiddel. Die bron kan zijn de buitenlucht, de bodem, het oppervlaktewater enz. Bedenk dat zelfs bronnen (ver) onder het vriespunt nog warmte bevatten.
  • dat elektrische energie moet worden toegevoerd om de warmtepomp zijn werk te laten doen. Gelukkig komt er (veel) meer energie uit de warmtepomp dan dat erin gaat. De geleverde warmte-energie uit de warmtepomp is – afhankelijk van de omstandigheden – drie tot vijf keer zo groot dan de elektrische energie, die erin gaat. Die verhouding noemen we COP.

PVT-panelen in opmars

Hoewel al veel langer bekend, zijn PVT panelen de laatste tijd in opmars. Wat zijn PVT panelen?  PVT is een samenvoeging van PV en T.  PV staat voor Photo-Voltaïsch. Dat is het gewone bekende zonnepaneel. De T staat voor Thermisch. Dat is een zonnecollector. Een PVT paneel is dus een combinatie van een zonnepaneel en een zonnecollector ineen.

Achter (onder) het zonnepaneel zit de zonnecollector. Die zonnecollector vangt de warmte van de zon op die door of achterlangs het zonnepaneel gaat. Deze collector bestaat uit een buizensysteem gevuld met een vloeistofmengsel van water en glycol. Het glycol kan veel warmte opnemen en zorgt er tevens voor dat deze vloeistof niet kan bevriezen. Het water-glycol mengsel wordt eerst door de  PVT panelen gepompt, warmt daar op en gaat vervolgens naar de warmtepomp. Daar geeft het warmte af aan het koudemiddel en stroomt dan terug naar de panelen. Voordelen van een zonnecollector boven een zonnepaneel zijn dat een zonnecollector zelfs opwarmt bij bewolkt en koud weer en veel minder richtingsgevoelig is. Daarbij wordt bij warm weer het zonnepaneel door de zonnecollector gekoeld waardoor het rendement van het zonnepaneel stijgt. 

Hoeveel panelen

Hoeveel van deze panelen heb je nu nodig om je huis van het aardgas te halen? Dat varieert per leverancier maar voor een warmtepomp van 4 kW zijn dat ongeveer 10 panelen. Het grote voordeel is ook dat je met die 10 panelen minstens de benodigde elektriciteit kunt opwekken voor de warmtepomp. Niet alleen kun je zo van het aardgas af maar is je woning ook nog bijna energieneutraal. Een PVT-paneel vertegenwoordigt dus het beste van twee werelden. En dat zonder een grote logge buitenunit met een ventilator die geluid produceert.

Maar ik heb al zonnepanelen, zul je zeggen. Kunnen die nu op de schroothoop? Neen, er zijn losse T-delen te koop die je achter/onder zonnepaneel kunt laten monteren en zo van je zonnepaneel een PVT paneel maken.

Alternatief

Voor diegenen die een warmtepomp willen laten plaatsen kan een warmtepomp met PVT-panelen dus een goed alternatief zijn voor een lucht-warmtepomp. Wat zou je kunnen weerhouden? Warmtepompen zijn enorm in ontwikkeling. Nu nog gebruiken veel warmtepompen als koudemiddel R410A, dat milieutechnisch nadelen kent. De nieuwste warmtepompen gebruiken een natuurlijk koudemiddel zoals propaan. Verder is de hoogste afgiftetemperatuur nu nog 55 C en dat is te laag voor matig geïsoleerde woningen en voor de warmwatervoorziening. Sinds kort leveren de nieuwste warmtepompen temperaturen van 70 C. 

Februari 2020,

Marc Vintges